Alberto Manero isimli bir doktora öğrencisi bir gün dünyayı daha iyi bir yer haline getirmek için Limbitless Solutions isimli girişimi kurdu. Gönüllüleri de etrafında toplayan Manero ve ekibi, şimdi 3 boyutlu yazıcı teknolojisini kullanarak uzuvlarını kaybetmiş çocuklara biyonik kollar üretiyor, onları birer süperkahramana dönüştürerek hayallerini gerçekleştirmelerine destek oluyor.
Microsoft’un sosyal sorumluluk projelerinden biri olan Collective Project kapsamında Limbitless Solutions ve Alberto Manero tarafından 6 yaşındaki Alex Pring için biyonik bir kol tasarlandı. Parçaları 3D yazıcıda basılarak hazırlanan bu biyonik kol, minik Alex’in kahramanlarından biri olan ünlü oyuncu Robert Downey Jr. ile birlikte Alex’e takıldı.
Limbitless Solutions ekibi tarafından hazırlanan bu biyonik kolların en önemli özelliklerinden biri çok ucuza mal ediliyor olmaları. Normalde biyonik kolların fiyatı 30-40 bin dolar civarında değişirken, proje kapsamında üretilen kol yalnızca 800 dolara üretildi.
Biyonik kolların bir diğer önemli özelliği ise Alex’in ve diğer çocukların bu kolları kas gücüyle ile hareket ettirebiliyor olmaları. Stuff ekibi olarak bu güzel işleri yapan ekibin iki gönüllü üyesi Carmen Henriquez ve Tomas Villarreal ile buluştuk ve çocukların hayatını değiştiren bu teknolojiyi yakından inceledik.
Limbitless Solutions nedir ve neler yapıyor?
Tomas Villarreal: Limbitless Solutions, Central Florida Üniversitesi’nde engelli insanlar için teknolojiler üretmek için çalışan kar amacı gütmeyen bir kuruluş. Çoğunlukla da doğuştan engelli çocuklar için biyonik kollar gibi 3D yazıcı ile üretilmiş çözümler üretiyoruz. Bu sayede gündelik hayatlarını daha kolaylaştırmalarına yardımcı olmak niyetindeyiz.
Böyle bir işe girişmeye nasıl karar verdiniz? Fikir nasıl ortaya çıktı?
Carmen Henriquez: Çalışmalarımız okulumuzda, yaşadığımız bölgede bu tür projeleri takip eden ve gönüllü olan akademisyen Alberto Manero ile başladı. Manero, 6 yaşındaki Alex ile tanıştı. Alex’e Limbitless Solution ve başka mühendislerle çalışılarak, içinde EMG algılayıcılar bulunan, 3D yazıcı ile basılan biyonik bir kol takıldı.
Bu işte 3D yazıcı teknolojisini kullanmanızın artıları neler?
C.H: Normalde biyonik kolların fiyatı 30-40 bin dolar civarında oluyor. Proje kapsamında üretilen kol ise 800 dolara mal edildi. Üretim aşamasında gönüllüler çalıştığı için ek bir maliyet de olmadı. Eğer bir çocuğa 30- 40 bin lira civarında bir kol alırsanız, 3 yıl sonra çocuk büyüyecek ve yeni bir tane almak zorunda kalacaksınız. Bu gerçekten çok pahalıya mal olacak. Bizse, ilk yaptığımızın biraz daha boyutlarını büyüterek yeniden basıyoruz.
Hem de bu basma süreci yalnızca 30 saat sürüyor ve çocuk yeni bir kola kavuşabiliyor. Daha uygun fiyatlı oluyor ve biz ailelerden para almıyoruz, bu işlemi sponsorların desteğiyle gerçekleştiriyoruz. Örneğin Annie ile tanıştığımızda çok hızlı büyüdüğü bir yaştaydı. İlk deneme sonrasında tekrar buluştuğumuzda kol uyum sağlamadı çünkü biraz daha büyümüştü ve hemen yenisini basabildik.
‘Engineering Hope’ sloganını kullanıyorsunuz. Umut ile mühendislik kavramlarını nasıl bir araya getiriyorsunuz?
T.V: Mühendislik kelimesi içinde matematiği ve bilimi barındırıyor. Öte yandan yaptığımız iş yalnızca mühendislik değil. Çocuklara umut aşılamaya, özgüven ve cesaret vermeye çalışıyoruz.
Yaptığınız işle küçük çocukların hayatlarını tamamen değiştiriyorsunuz.Şu ana dek kaç çocuğa ulaştınız?
C.H: Bu güne kadar 19 çocukla çalıştık. Hatta içlerinden bir tanesi New York Moda Haftası’nda biyonik koluyla bir defilede bile yürüdü.
Biyonik bir kolu 3D yazıcıda üretme aşamasından bir çocuğa ulaştırmaya kadar süreç nasıl ilerliyor?
T.V: Süreç, ailelerin bize ulaşarak taleplerini dile getirmeleriyle başlıyor. Ardından çocuğun fotoğrafları çekiliyor, ölçüleri alınıyor ve nasıl bir tasarım istediğine dair karşılıklı konuşuyoruz. Çocuğun nerede yaşadığına göre süreç değişiklik gösteriyor. Bazen çocuklar aileleriyle gelirken bazen de biz biyonik kolları teslim etmek için onlara gidiyoruz.
C.H: Biyonik kolun çocuğa takıldığı an ise çok özel. Onlarla tanıştığımız ilk andan itibaren bu kolu isteyenenin aileleri değil, çocuklar olduğuna emin olmaya çalışıyoruz. Bu yüzden nasıl bir kol tasarımı istediklerini onlara soruyoruz. Kolun üretiminden onlara ulaştırdığımız ana kadar olan süreç ise bizim için bilinmezliklerle dolu çünkü çocukların o anda ne tepki vereceklerine dair hiçbir fikrimiz olmuyor. Bazıları sevinç ve mutlulukla tepki verirken bazılarının tepkileri çok daha duygusal olabiliyor. O an tabii bizim için de çok duygu yüklü oluyor.
Editörümüz Doğanay biyonik kolla tokalaşma deneyimi yaşadı.
Bu günlerde Maker hareketini çok sık konuşur olduk. Siz kendinizi ‘maker’ olarak tanımlıyor musunuz?
C.H: Evet, biz yaptığımız her şeyi tamamen şeffaf bir şekilde paylaşıyoruz. Ortaya çıkardığımız tasarımları da online olarak paylaşıyoruz. İnternet üzerinden bir kol basmak için gerekli belgeleri sitemizde bulabilirsiniz. Tüm gerekli belgeler ve yönergeler kamuya açık. Hatta evinizde 3D bir yazıcı varsa basabilirsiniz bile. Eğer isterseniz siz de değişimin bir parçası olabilir ve bir başkası için bir kol yapabilirsiniz.
Siz küçük çocuklara umut aşılıyor ve onların rüyalarını gerçeğe dönüştürüyorsunuz? Peki ya sizin hayalleriniz neler? Gelecekte ne gibi projeleriniz olacak?
C.H: . Hem Tomas hem de ben önümüzdeki yıl mezun olacağız. Dürüst olmak gerekirse benim planım çocuklar için çalışmaya devam etmek. Okulumdan mezun olmak ve çocuklar için medikal cihazlar üretmek istiyorum. Fakat her ne olursa olsun gelecekte gönüllü olmaya devam etmek istiyoruz.
Tüm bu işlerin dışında özellikle kız çocuklarına teknolojiyle ilgili eğitimler verdiğinizi de öğrendim. Bu konuda ne gibi çalışmalarınız var?
C.H: Bizim için, çalıştığımız kız çocuklarına bir mühendis ya da bilim insanı olmanın da aslında kadınların yaptığı diğer işler gibi olduğunu gösterebilmek çok önemli. Ne yazık ki Amerika’da ve neredeyse dünyanın geri kalan coğrafyalarında teknolojiyle ilgili işler yalnızca erkek çocukları içinmiş gibi algılanıyor. Biz bunu değiştirmek istiyoruz. Öte yandan tüm çocukları çalıştığımız laboratuvarlara getirerek nasıl tasarım ve üretim yaptığımızı, kolun iç mekanizmasının nasıl çalıştığını gösteriyoruz. Çünkü küçük olmaları demek bu tür teknolojik aşamaları anlamayacakları anlamına gelmiyor. Örneğin Alex de bir mühendis olmak istiyor, Annie ise çocuk doktoru. Bu yüzden onlara cesaret vermek, hayallerini gerçekleştirmelerine yardımcı olmak ve birer lider olmaları için desteklemek bizim için çok önemli.
Demir Adam filmlerinin yıldızı Robert Downey Jr. da bir projede sizinle birlikte çalıştı. Hatta aktörün, Demir Adam şeklindeki biyonik kolu Alex isimli bir çocuğa verdiği video dünya çapında çok izlenen içeriklerden biri oldu. Onunla tanışmanız ve desteğini almanız nasıl oldu?
C.H: Robert Downey Jr. ile Microsoft’ta tanıştık. Birlikte toplumu değiştirecek 3 proje üzerinde çalışıyorlardı, bizim projemiz de onlardan bir tanesiydi. Bu sayede Robert Downey Jr. ile tanışma şansı yakaladık ve Alex için yaptığımız kolu birlikte ulaştırdık. Alex için de inanılmaz bir andı çünkü o bütün süperkahramanların hayranı.
Not: Bu röportaj Stuff’ın Nisan 2016 sayısında, Doğanay Konalı imzasıyla yayınlandı.