Ülkemizi Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi’ne (CERN) ortak üye yapan anlaşma imzalandı.
İsviçre’nin Cenevre şehrindeki CERN merkezinde yapılan imza töreninde konuşan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, anlaşmanın Türkiye için önemine dikkat çekti ve üyelik sıfatıyla CERN’de bulunabilmenin heyecan verici olduğu söyledi.
Türkiye’nin ortak üyelik öncesinde de CERN’deki pek çok projede başarılı çalışmalarda yer aldığını ifade eden Yıldız, Türkiye’de ilk proton hızlandırıcının 2012 yılında Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın da bulunduğu bir ortamda açıldığını anımsattı.
CERN’de lise ve üniversite seviyesinde Türk öğrencilerin katılımıyla gerçekleştirilecek çalışmalarla bu işbirliğinin daha da güçlendirileceğini belirten Yıldız, anlaşmanın onay sürecinin kısa süreceğine inandığını kaydetti.
Anlaşmanın imzalanmasının ardından iki yıl içinde TBMM’de onaylanması gerekiyor. Anlaşma onaylandıktan sonra yürürlüğe girecek.
Anlaşmayla Türkiye, CERN’e yapacağı maddi katkı oranında kurum ihalelerinden pay alabilecek, kurumda daimi personel istihdam edebilecek ve Türk bilim insanları CERN’de kadrolu çalışabilecek.
Dünyanın en büyük parçacık fiziği laboratuvları
İsviçre-Fransa sınırında ve 27 kilometre çapında olan CERN kampüsünde dünyanın en büyük parçacık fiziği laboratuvarları bulunuyor.
CERN, 2012 yılında, maddeye kütlesini verdiği düşünülen ve “Higgs Bozonu” adı verilen atom altı parçacığına ilişkin deneylerde bu bozona benzeyen bir parçacık tespit etmişti. Bu gelişme üzerine “Higgs Bozonu” ile ilgili ilk çalışmaları yapan Belçikalı fizikçi François Englert ile İngiliz bilim adamı Peter W. Higgs’e 2013 yılında Nobel Fizik Ödülü verildi.
CERN’de dünyanın çeşitli yerlerinden binlerce kişi çalışıyor, yaklaşık 60 yıldır araştırmalar yürütülüyor. CERN’e Türk fizikçiler de bazı araştırmalara katılabiliyor.
CERN, genişleme stratejisi kapsamında, 2010 yılında ortak üyelik statüsünü oluşturmuştu. Buna göre ortak üyeler, tam üye olmak için en az iki yıl beklemek zorunda. Türkiye, 21 tam üyesi olan kurumda şu ana kadar gözlemci üye statüsündeydi.
Türkiye’nin ortak üyelik anlaşmasını Türkiye adına, Türkiye’nin Birleşmiş Milletler Cenevre Ofisi nezdindeki Daimi Temsilcisi Mehmet Ferden Çarıkçı imzaladı. Tören öncesinde CERN Genel Direktörü Rolf Heuer tarafından CERN’de yapılan çalışmalar hakkında sunum yapıldı.