Aletlerin el ile ya da bir robot tarafından üretilmek yerine basıldığı bir dünya hayal edin.
Tek parça halinde ve evinizin içinde, düşünebileceğinizden çok daha yakın bir zamanda bu teknolojiye kavuşabilirsiniz.
Star Trek
Holodeck’ler, hoverboard’lar, yerçekimi silahları… Elimize düşmesi için can attığımız cihazlardan bir kısmı ama artık elimizde “Star Trek Replicator” var ya da onun gerçek dünya versiyonu 3D yazıcılar. Tamam henüz havadan bir köfte ekmek yaratabilecek durumda değiliz, fakat birkaç yıl içinde bu alanda ortaya çıkacak gelişmeler; üretimden, tüm alışveriş alışkanlıklarına ya da çamaşır makinenizi nasıl tamir ettiğinize kadar birçok alanda devrimsel değişikliklere neden olacak. Elbette herkeslerin mutlu mesut olacağı bir pembe tablo çizmiyoruz, zira birleri ve sıfırları kopyalamak elbette atomları kopyalamaktan daha kolay. Gelecekte yaşamak bazı fedakarlıklar gerektiriyor.
Fused Deposition Modelling
Bu kadar yeni bir teknoloji olmasına ragmen geçen sayıdaki “Cool List”de de yerini almıştı. 1980’lerde Fused Deposition Modelling (Eriyik Biriktirme Modellemesi) adıyla ortaya çıkan teknolojinin şu dönemdeki resmi ismi biraz daha çekici; Eklemeli Üretim (Additive Manufacturing) ama birinin bu işleme 3D “printing” demesi bu isim sürecine bir son vermiş. Arada kısa bir açıklama yapalım, yazıcılar için kullandığımız yazıcı kelimesini burada da kullanmaya devam edeceğiz fakat işlemin yazmakla uzaktan yakından alakası yok. Adına ne dersek diyelim süreç, malzemeden tabakalar inşa ederek hedeflenen nesneyi oluşturmak. MakerBot’un Replicator’ü bu işlem için ince plastik kablo ruloları kullanırken, Objet gibi endüstriyel cihazlar ise UV hassasiyeti olan plastik malzemeyi bir inkjet başlığıyla püskürterek aynı işlemi gerçekleştiriyor. Başka bir yöntem ise lazerli sinterleme; toz halindeki metal tabakalarını bütünleştiren bir lazerden oluşuyor. Tasarımcı Enrico Dini bütün bir binayı bile kumtaşı kullanarak, kopyalayabilecek bir 3D yazıcı geliştirdi. Teknikler değişkenlik gösterebilir fakat ortaya çıkan sonuç her halükarda nefes kesici. Bu teknoloji internet kadar büyük bir etki yaratma potansiyeline sahip, tek ihtiyacımız olan bir Google…
Cubify Cube
Evim güzel evim
İlk günlerinde 3D yazıcılar, devasa boyutlarda ve inanılmaz pahalılardı. Şu an bile en ucuzları için ucuz demeye dilimiz varmıyor fakat, Cubify Cube ve MakerBot’un ürünleri çok şık ve masanızda bilgisayarınızın yanında yerini alacak kadar da ufaklar. Inition’dan 3D teknik uzmanı Robert Jeffries “ 2D yazıcılara bakacak olursak, çok uzun bir sure bir çıktı almak için dükkanlara gitmek zorundaydık çünkü çoğu insan için yazıcılar oldukça pahalıydı. 3D yazıcılardaki süreç de benzer işleyecek, insanlar bu donanıma sahip belli merkezlere gidip 3D yazıcılardan faydalanacaklar ve yazıcılar zaman içinde daha ulaşılabilir fiyatlarla evlere kadar girecek.” diyor. Şimdilik 3D yazıcılar hobi sahiplerinin ve geek’lerin korumasındalar ve ürettikleri düşük kesinlikteki nesneler de daha çok birer biblo ama teknoloji çok ümit vaat ediyor ve 3D yazıcılar kısa sürede daha sofistike olacaklar.
Gerçekçi büyü
Bu konuda çok büyük mesafeler katedilmiş durumda bile. 1960’larda Concorde’u tasarlayan mühendisler alüminyumdan hafif ama çok güçlü parçalar elde edebilmek için acı verici ve uzun süreler çalışırlardı. Bugünlerde ise EADS Innovation Works gibi firmalar benzer bir işlemi 3D yazıcının bir iki düğmesine basarak halledebiliyorlar. İngiliz bisiklet firması Charge, bu teknoloji ile bisiklet parçaları üretmeye başladı ve 3D yazıcı üretimi bir bisiklet de pek uzak gözükmüyor. 3D yazıcı üreticisi Objet’in Avrupa Sorumlusu Andy Middleton’a kulak verelim “Üretemeyeceğimiz bir geometrik form neredeyse yok. Masamda şu an bunun harika bir örneği duruyor; hiçbir kurulum ve montaj işlemi görmeden üretilmiş, küresel bir yapının içinde birbirine geçmiş ve çalışır durumudaki 24 dişli. Bu, konvensiyonel yöntemlerle üstesinden gelinebilecek bir iş değil… Fantastik masalar ve sandalyeler var, bunlar katlanabiliyorlar ve şekil değiştirebiliyorlar ve 3D yazıcılar dışında bunları üretecek bir yöntem mevcut değil.”
Objet modelleme
Arz ve talep
İşlem, tüm üretim süreçlerini şu ana kadar kabul ettiğimizden çok farklı bir şekilde sunmak üzere. Enjeksiyon döküm gibi konvansiyonel üretim yöntemleri uygun maliyetli ürünler sunabilmek için çok yüksek adetlerle çalışmalılar. Ama 3D yazıcı teknolojisi ile normalde toplamanız gereken devasa talep rakamlarına ulaşmadan üretim yapabileceksiniz, bu da çok daha küçük kitlelere, kişiselleştirilmiş ürünler sunmak isteyen insanların önünü açacak. Shapeways, Cubify, ve Sculpteo gibi servisler halihazırda web üzerinden yüklediğiniz 3D çizimleri, profesyonel 3D yazıcılırla üretip size ulaştırıyor. Kullanışlı oldukları kadar çevre için de faydalılar da zira devasa büyüklükteki siparişleri kıtalar arası lojistik ağları üzerinden dağıtmaktansa bölgesel 3D yazıcı kullanan üreticilere sadece 3D dosyaları göndermek yeterli olacak. Bu da fosil yakıt kullanan taşımacılığı ciddi ölçüde azaltacak.
[youtube id=”pQHnMj6dxj4″
Yedek parça
3D yazıcı teknolojilerinin başka bir getirisi de yedek parçalarla ve türlü ekipmanlarla dolu satış kanallarına olan ihtiyacı ortadan kaldıracak olması. Mesela çamaşır makinenizin bir parçası arızalandı ve değişmesi gerekiyor, yapılması gereken çok basit, üretici firma parçanın çizimini size gönderecek ve sizde bir 3D yazıcı merkezine gidip parçayı hazırlatacaksınız. Bu tarz ihtiyaçlarınızı evinizde karşılayabileceğiniz bir yola girilmiş durumda, bunun montajını yapıp yapmayacağınız ayrı elbette. Sculpteo yöneticisi Clement Moreau’nun bu konudaki görüşleri oldukça açıklayıcı “Bir grup, bu yöntemle bir kahve makinesi için bir yedek parça üretti. Bizi şaşırtan olay bunun çevrimiçi olarak satışa sunulması ve başka insanlar tarafından da talep görmesi oldu.” Bir anda her ürün için kendi yedek parçanızı üretebileceğiniz fikrine kapılmamanız gerekiyor, Clement durumu şöyle açıklıyor “ Bu konuda ilk başta karşınıza çıkacak iki temel sorun var. 1. Parçanın kullanılabilir olması için gerekli olan malzemeye ulaşabilecek misiniz? 2. Bu parçayı kullanmanız büyük ihtimalle üreticinin sunduğu garanti ve güvence şartlarını iptal edecek.” Ama bu sorunlar aşıldığı takdirde bizi cesur yeni bir dünyanın beklediğini de ekliyor “Bir sonraki adım üreticilerin nihayet yedek parça üretmek zorunda olmadıklarını anlamaları olacaktır, tek ihtiyaçları olan oluşturulacak platformlardan birine 3D dökümanı yüklemek olacaktır.”
Kişiselleşmiş tasarımlar
3D yazıcı teknolojisinin en heyecan verici özelliklerinden biri kişiselleştirilmiş sipariş ürünlere açtığı büyük alan. Sculpteo ve Shapeways gibi firmalar ürünlere arzu ettiğiniz kişisel değişiklikleri uyguluyorlar; bir narsistin kahve fincanı üzerine kendi yüzünü kabartma olarak ekleyebilirken, bir hipsterin dinlediği müziği bir iPhone kılıfına dönüştürmesine imkan veriyor. Reklamvari hamleler? Belki de, ama olasılıklar sınırsız – 3D yazıcı teknolojisi kanser nedeniyle çenesinin bir kısmını kaybeden bir kadına takılacak yeni bir çenenin üretilmesinde bile kullanıldı.
Tasarımcıların uzmanlığına olan ihtiyaç baki kalacak ama tasarımcıyla olan ilişkinin yeniden tanımlanması söz konusu olabilir. 3D yazıcı teknolojisi ihtiyacınız olan tüm araç ve donanımları size verse bile sizi tasarımcı yapmıyor. Bu teknolojinin yaygınlaşması tasarımcıları, müşteriler gözünde daha çok bir hizmet sağlayıcıya dönüştürebilir. “Tasarım budur sev ya da terk et” tutumu, “istediğim budur yapabilecek misin?” ile yer değiştirebilir ve bunun sonucu olarak tasarımcı – müşteri dengesi, müşteri tarafında daha fazla ağırlık kazanabilir.
Peki ya fikir hakları?
Yılbaşı hediyelerinde bir çığır açmanın ötesinde, 3D yazıcı teknolojisinin en büyük etkisi üretici firmaları fiziki ürünlerin ticaretini yapan firmalardan bilgi brokerlarına dönüştürebilecek olması. Ana kaynakları sadece sattıkları ürünler olmayacak, bu ürünleri tanımlayan bilgiler işin merkezine yerleşecek ve bildiğiniz üzere bilgi kolaylıkla kopyalanabilir ve internet üzerinden de kolaylıkla dağıtılabilir. “The Pirate Bay” adlı torrent paylaşım sitesi bu tehlikeli sulara yelken açıp 3D yazıcı dosyaları için ‘Physibles’ kategorisi açtı bile. Garip bir şekilde bu işten etkilenecek ilk şirketlerden biri de “Games Workshop” isimli, masaüstü savaş oyunları için metalden ork ve goblinler yaratan firma. 2011 yılında birileri “Warhammer 40.000″ serisinden tank ve askerlerden yaratıp” Thingiverse” adlı paylaşım sitesinde paylaşıyordu. Games Workshop bunu durdurmak için harekete geçip “fikir haklarımızı koruyacağız” dedi. Bu tepki zamanında Napster’a verilen tepkinin aynısı. Telif hakkları ihlali sadece bunun başlangıcı. Evimizdeki 3D yazıcılar çalışabilen, işe yarayan makineler üretmeye başlayınca patent ihlali yaptım mı acaba diye düşüneceğimiz günler yakındır. Samsung ve Apple arasındaki bebe kavgasını ve gelişimin önünde nasıl bir barikat gibi durduklarını gördüyseniz patent troll’lerinden korkun. “It Will Be Awesome If They Don’t Screw It Up” isimli kitabın yazarı Michael Weinberg “Son 10 yılda eğlence endüstrisinin yaşadıklarını gelecekte cihaz ve eşya yaratan endüstriler yaşayacak ya bu değişime karşı durmak için çok para ve zaman harcayacaklar ya da az zaman ve para harcayıp bu değişimden yararlanmanın yolunu bulacaklar” diye ekliyor
Stuff’ın görüşü;
Müzik ve film endüstrilerini sarsan dalgalar artık üretim endüstrisine de çarpacak. Bugünkü medya devrimi, umuyoruz ki üretim endüstrisine de bu sayede uğrayacak. 3D yazıcılar yayıldıkça, etrafımızı telif hakkı ve patent ihlali kavgaları saracak. Bu değişime ayak uyduran firmalar ayakta kalabilecek. Onlar için bu kötü bir değişim olabilir ama bizim için 3D yazıcıların yaygınlaşması kişiselleştirilmiş ve ortak katılımla üretilmiş mükemmel tasarımlar anlamına geliyor.