Favori işlemci markam, favori gözlük markam da olsun isterim. Intel’i, tişörtlerde ve şortlarda görebilecek miyiz?
CES’te, Jarvis adlı kulaklığımızı duyurduk. Bu cihaza, gazeteler, “ekransız gözlük” dediler. Google Glass’ın ekranı var ya, bu ekran, çok kullanılır olmayabilir. Onun yerine, sürekli kulağımızda duran, hayatımıza yardımcı olan bir cihaz bu. E-postayı okumaktan ötesine geçip, Outlook’unuzla iletişime geçiyor. İnternette arama yapıyor, bunu size okuyor. Ajandanızdaki değişiklikleri düzenliyor. Örneğin, havaalanına gidiyorsunuz, uçak rötar yapıyorsa, bunu öğreniyor, size bildiriyor ve acele etmeyin diyor. Ardından, uçağınız geciktiği için toplantı yapacağınız kişilere bunu bildiriyor. Sizin adınıza, hayatınızı kolaylaştırıyor. Giyilebilir teknolojilere çok sıkı çalışıyoruz. Ayşegül İldeniz, Başkan Yardımcısı olarak, tam da bu teknoloji ve modanın birleştiği departmanın başına gitti. Umarım, 2014 içerisinde sizlere güzel haberler veririz.
Güvenlik yazılımınızdan bahseder misiniz?
Güvenlikteki ihtiyaçların artacağını düşünerek, 2010 yılında McAfee’yi satın aldık. Yazılım ve donanımın, daha yakın çalışması gerekiyor. Sadece donanım seviyesindeki koruma, bir seviyeye kadar koruyor. Yazılım ve donanımı birleştirdiğiniz zaman, üst seviyede güvenlik sağlıyorsunuz. Şu anda sekiz milyar cihazdan bahsediyoruz, bu sekiz milyar cihazın, güvenliğe ihtiyacı var. 2020’ye geldiğimizde, 50 milyar cihazdan bahsediyor olacağız ve bu cihazların güvenliğe ihtiyacı olacak. Veri saklayabilen her cihazın, bir mahremiyeti var. Örneğin, telefonumun, kimsenin eline geçmesini istemem çünkü içinde hem çocuklarımın fotoğrafları hem de işimle ilgili değerli bilgiler var. Dolayısıyla, bunları korumak için en üst seviyede bir güvenlik sistemi isterim. McAfee, bu yüzden bizim için çok önemli.
“ÜZERİNDE KAN OLAN MİNERALLERİ, INTEL OLARAK KULLANMIYORUZ VE KARŞI DURUŞUMUZ İLE SES ÇIKARMAK İSTİYORUZ”
Intel’i, yonga üretirken, Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ndeki ‘kanlı mineral’ diye bilinen, insan haklarını ihlâl eden madenciliğe rağbet etmediği için kutluyorum. Bu konuda ne söylemek istersiniz?
Üzerinde kan olan mineralleri, Intel olarak kullanmıyoruz ve karşı duruşumuzla da olabildiğince ses çıkartmak, farkındalık yaratmak istiyoruz. Üreticiler olarak, hep beraber bunu yaparsak bir anlam ifade eder. Sadece bizim yapıyor olmamızın etkisi sınırlı olacaktır. Bu yapıldığı zaman, gelişmekte olan ya da üçüncü dünya ülkelerindeki refah seviyesi yükselecektir. Yaşam şartları iyileşecektir. Altını çizdiğiniz için teşekkürler. Bunu, şirket olarak önemsediğimiz gibi; ben kişisel olarak da önemsiyorum.
Türkiye’de sosyal sorumluluk projeleriniz var mı?
Uzun zamandır Türkiye’de, sosyal sorumluluk projelerinde etkiniz. Bu projeleri de üç ana başlıkta topladık. İlk olarak Eğitim’den bahsedeyim. Bir ülkeye yatırım yapmanın en iyi yolu, eğitimden geçiyor. Eğitime yapılan yatırım, kesinlikle kaybolmuyor. Eğitim, sosyal sorumluluk alanımızın odağı. Türkiye’de 650 bin öğretmen var; 2003’ten bu yana, 200 binine eğitim verdik. Bu 200 bin öğretmene eğitim verirken, bilgisayar kullanmayı anlatmadık; bilgisayarla, nasıl ders işleniri, çalışılırı anlattık. Öğrencilere, artık
bilgiyi anlatmanıza gerek yok; zaten her yerde bulabiliyorlar. Öğrencilere anlatılması gereken şey, bilgiyi kullanarak değer yaratmak ve bilgiyi kullanarak, takım çalışmasında, tartışarak öğrenmek olmalı. Sadece 200 bin öğretmenle kalmadık; 95 binden fazla öğrenciye de eğitim verdik. Hâlâ devam ediyoruz, hedefimiz öğretmenlerin tamamına eğitim vermek.
“GENÇ FİKİRLER GÜÇLÜ KADINLAR PROJEMİZDE, KADINLARI GİRİŞİMCİLİĞE YÖNLENDİRMEYE ÇALIŞIYORUZ”
İkinci noktamız Tekno Girişimcilik. Türkiye’nin genç nüfusu, Avrupa’daki birçok ülkenininkinden daha fazla. Örneğin, hâlâ Türkiye’den, 15 yaşında bir çocuğun Yahoo!’ya, 15 milyon dolara sattığı gibi bir şirket çıkmadı. Hâlâ, Çek Cumhuriyeti’nden çıkan AVG gibi bir güvenlik yazılımı çıkmadı. AVG’nin piyasa değeri, 1 milyar dolara yaklaşmış durumda. Girişimcilik, bu ülkenin gençleri, geleceği ve ekonomisi için çok önemli. Kalkınma Bakanlığı’yla bir proje başlattık. Özellikle üç büyük ilin dışındaki yerlerde, girişimciliği anlatmak istiyoruz. Çözüm Kumbarası diye bir inisiyatif başlattık, bu da sosyal girişimcilik platformumuz. Endeavor, Galata Business Angels ve Türkiye Bilişim Vakfı bizi destekliyor. Sosyal girişimcilik, ülkemizde pek bilinmiyor. Biz, tarımsal pazarlama gibi girişimlerin öne çıkmasını istiyoruz. Örneğin, bu platformda, çiftçilerin, ürünlerini son kullanıcıya doğrudan ulaştırması ve tarımsal verimliliği artırmak için neler yapılması gerektiği anlatılıyor. Buradan, yaklaşık bir milyon çiftçiye ulaşılıyor. Benzer projeleri de Çözüm Kumbarası’nda görmek istiyoruz.
Son başlığımız da Kadın. Kadınlar, sosyal ve ekonomik hayatın bir parçası olmalı desturuyla yola çıktık. Genç Fikirler Güçlü Kadınlar projemizde, kadınları girişimciliğe yönlendirmeye çalışıyoruz. Teknolojiyi daha etkin kullanmalarını istiyoruz. Bu, hem çocuklara eğitim verirken hem de ev ekonomisi için önemli. Ne kadar çok insanı ekonominin bir parçası yaparsak, ekonomi, o kadar sağlıklı olur.
Türkiye’de Ar-Ge projeleriniz var mı?
Beş üniversiteyle projelerimiz devam ediyor. Hayalimiz, daha fazla projeyi Türkiye’den çıkartabilmek. Türkiye’deki özel şirketlerin ve üniversitelerin çok daha fazla üretken olmaları gerek. Tüketen toplumdan, dünyaya ihraç eden, know how aktarımı yapan bir ülke olmamız lâzım. Üniversitelerle işbirliklerine önem veriyoruz. Tübitak’a projelerimizi sunduk, onları geliştirmeye devam ediyoruz.
“EN SON, iPHONE’DAKİ ŞU NİNJA EĞİTME OYUNUNU GÖSTERDİLER, ONU OYNADIM. ADINI HATIRLAYAMADIM ŞİMDİ…”
Intel ilk kurulduğunda galiba adı farklıymış. Bir otel zinciriyle davalık olduğunuz söyleniyor?
Bir şirkette çalışan iki mühendis (Gordon Moore ve Robert Noyce), bu garaj muhabbeti gibi (gülüyor), “buradan ayrılıp kendi şirketimizi kuralım” diyorlar. Moore Noyce kullanamıyorlar çünkü bu İngilizce’de, aynı ‘fazla gürültü’ denir gibi söyleniyor. Integrated electronics (tümleşik elektronik cihazlar) kelimelerini birleştirerek Intel koyuyorlar ve 90’ların başında, bir otel zincirinden isim haklarını alıyorlar.
Siz, Intel hızını, hangi oyunlarda kullanıyorsunuz?
Oyuncu sayılmam. Güncel oyunları takip ettiğimi söylersem, yanıltıyor olurum. En son, iPhone’daki şu ninja eğitme oyununu gösterdiler, onu oynadım. Adını hatırlayamadım şimdi…
Ninja… Fruit?
Siz, benden de geriden takip ediyormuşsunuz (gülüşmeler). Clumsy Ninja’ydı. Taklalar attırıyorsunuz, trambolinde zıplatıyorsunuz, eğlenceliydi. Onu oynadım.
Madara oldum… Bell Labs’in, 1947’de yaptığı transistör elle birleştirilebilecek kadar büyüktü. Şimdi ise, 14 nanometre gibi bir uzunluk ölçüsünden söz ediyoruz. Nedir bu?
14 nanometre teknolojisiyle şu an üretim yapıyoruz, sonra, 10 nanometreye geçeceğiz. Gelecekteki planlarımız ise 10, 7, 5 diye gidiyor. Artık 5 nm’den sonra, elektronun fiziksel sınırlarına yaklaşmış oluyoruz, artık daha fazla küçülmesine evren izin vermiyor. Elektriksel alanlardan, elektronları yollayamıyoruz. 5 nm’den sonra beklentimiz, kuantum mekaniğine geçmek ve fotonları göndermek. Örneğin, 22 nm’de, bir saç telinin enine, 6000’in üzerinde transistör sığıyor. Karşılaştırmanız için söylüyorum, bir insanın kan hücresinin çapı, 5000 nm uzunluğunda.
“IMMERSIVE GAMING, EN ÇOK İNANDIĞIMIZ, OYUN SEKTÖRÜNDE EN ÇOK GENİŞLEYECEK ALAN”
“Intel Prescott, Latince’de soba manasına geliyor” denirdi. Şimdi bakınca, Intel’in piyasada üstünlük kurduğunuz görüyoruz. Ekran kartı üreticilerine, farazî ‘rakipleriniz’ dersek, Intel’den, PS4 oyunlarını akıcı oynatacak bir grafik yongası bekleyebilir miyiz?
PlayStation 4 ve Xbox One oyunlarını şu an da oynatacak grafik yongalarımız var. Yeni nesil oyunların, daha interaktif, daha oyuncuyla bütünleşen bir hâl alacağını düşünüyoruz. Şimdi, 3D oyunlarla bu yavaş yavaş başladı. Oyunculuk, Immersive Gaming (Çevreleyen Oyunculuk) dediğimiz konseptle gelişecek. Oculus Rift’le, oyun oynarken, atmosfere kapılıyorsunuz, orada yaşıyor gibi hissediyorsunuz. Bu, müthiş bir deneyim. Oyunun içine dalmak, oyunu oradan kontrol etmek müthiş bir yenilik. Immersive Gaming, en çok inandığımız, oyun sektöründe en çok genişleyecek alan.
PC oyunculuğu, Valve sayesinde üzerindeki ölü toprağını attı. Valve ile bir işbirliğiniz olacak mı?
Bütün firmalarla, iş birlikteliklerimizi genişletmeye çalışıyoruz ama şu an açıklayabileceğimiz bir şey yok.